OSI modeli
(Open System Interconnection) yedi katmandaki protokolleri uygulamak için bir
bilgisayar ağ çerçevesi tanımlar. Ağ oluşturma terimlerindeki bir protokol, bir
tür müzakere ve iki ağ kuruluşu arasında kuraldır. OSI modelini ISO (International
Organization for Standardization) geliştirmiştir. Amaç aslında iki bilgisayar arasındaki
iletişimin nasıl olacağını tanımlamaktan başka bir şey değildir.
Öncesinde?
OSI
öncesindeki dönemde, yalnızca bilgisayar donanımı üreten kuruluşlara özgü ağlar
vardı. Bu ağların özellikleri, çoğunlukla yalnızca o üreticinin donanımının
bağlanmasına izin verecek biçimde tanımlanmıştı. Onlardan ayrı olarak OSI,
çeşitli üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için, bir sektör
etkinliği olarak ortaya çıkmıştır. OSI Modeli herhangi bir donanım ya da
bilgisayar ağı tipine göre değişiklik göstermemektedir. OSI’nin amacı ağ
mimarilerinin ve protokollerinin bir ağ ürünü bileşeni gibi kullanılmasını
sağlamaktır. OSI modeli 7 katmana ayrılmıştır.
Her bir
katmanın burdaki sadece görseldeki görevleri hariç bir çok bağlantısıyla
bulunmakla beraber katmanların başlıca görevleri ve orada neler oluyor sorusunu
biraz olsun cevaplamaya çalışacağım.
Physical layer
Fiziksel katman ayrıca ilk katman olarak anılır. Temel
işlevleri şu şekilde sıralanabilir
Solda, CAT electrical cable with RJ45 connectors and an SFP. Sağda, optical cable with SFP module
·
Elektrik sinyalleri, ışık sinyalleri, radyo vb.
sinyallerden sorumludur.
·
OSI modelindeki donanım katıdır.
·
Repeater
cihazları, hub*, kablolar, ethernet bu katman üzerinde çalışır
·
RS232, ATM, FDDI, gibi protokoller bu katmanda çalışır.
Hub: Bu cihazlar gelen veriyi bir takım elektrik
sinyalleri olarak gören ve bu sinyalleri çoğaltıp, diğer portlarına gönderen
bir cihazdır.
Data
Link layer
Veri Bağlantı katmanı olarak isimlendirilir. 2. Katman
olarak da denir. Temel işlevleri şu şekilde sıralanabilir:
·
Veri bağlantı katmanı fiziksel katmana erişmek ve
kullanmak ile ilgili kuralları belirler.
·
Bu katmanda Ethernet ya da Token Ring olarak bilinen
erişim yöntemleri çalışır ve bu erişim yöntemleri verileri kendi protokollerine
uygun olarak işleyerek iletirler.
·
Veriler ağ katmanından fiziksel katmana gönderilir. Bu
aşamada veriler belli parçalara bölünür bu parçalarada frame diyoruz.
Frame(çerçeve) verilerin belli bir kontrol içinde göndermeyi sağlayan
paketlerdir.
·
Veri bağlantı katmanının büyük bir bölümü ağ kartı
içinde gerçekleşir.
·
Veri bağlantı katmanı ağ üzerindeki diğer bilgisayarları
tanımlama, kablonun o anda kimin tarafından kullanıldığının tespiti ve fiziksel
katmandan gelen verinin hatalara karşı kontrolü görevini yerine getirir.
·
Veri bağlantısı katmanı iki alt bölüme ayrılır:
Media Access Control (MAC) and Logical Link Control (LLC)
MAC alt katmanı veriyi hata
kontrol kodu(CRC), alıcı ve gönderenin MAC adresleri ile beraber paketler ve
fiziksel katmana aktarır. Alıcı tarafta da bu işlemleri tersine yapıp veriyi
veri bağlantısı içindeki ikinci alt katman olan LLC’ye aktarmak görevi yine MAC
alt katmanına aittir.
LLC alt katmanı bir üst katman olan ağ katmanı için geçiş görevi görür. Protokole özel mantıksal portlar oluşturur(Service Access Points, SAPs). Böylece kaynak makinada ve hedef makinada aynı protokoller iletişime geçebilir(örneğin TCP/IP←>TCP/IP). LLC ayrıca veri paketlerinden bozuk gidenlerin(veya karşı taraf için alınanların) tekrar gönderilmesinden sorumludur. Flow Control yani alıcının işleyebileğinden fazla veri paketi gönderilerek boğulmasının engellenmesi de LLC’nin görevidir.
LLC alt katmanı bir üst katman olan ağ katmanı için geçiş görevi görür. Protokole özel mantıksal portlar oluşturur(Service Access Points, SAPs). Böylece kaynak makinada ve hedef makinada aynı protokoller iletişime geçebilir(örneğin TCP/IP←>TCP/IP). LLC ayrıca veri paketlerinden bozuk gidenlerin(veya karşı taraf için alınanların) tekrar gönderilmesinden sorumludur. Flow Control yani alıcının işleyebileğinden fazla veri paketi gönderilerek boğulmasının engellenmesi de LLC’nin görevidir.
Ağlarda bulunan frame tipleri şöyledir:
802.2 Ethernet II
802.3 Ethernet
802.4 Token Bus
802.5 Token Ring
802.3 Ethernet
802.4 Token Bus
802.5 Token Ring
Ayrıca switch (anahtar) 2.katmanda çalışan bir cihazdır.
Çünkü 2. katmanda tanımlı MAC adreslerini algılayabilirler ve bir porttan gelen
veri paketini (yine elektrik sinyalleri halinde) sadece gerekli olan porta (o
porttaki makinanın MAC adresini bildiği için) yollayabilirler.
Network
Layer
Ağ katmanı veri paketine farklı bir ağa gönderilmesi
gerektiğinde ve yönlendiricilerin kullanacağı bilginin eklendiği katmandır. Bu
katmanda veriler paket olarak taşınır.
·
Bu katman sayesinde veri router aracılığıyla
yönlendirmesi sağlanır.
·
Veri paketini hedefe yönlendirilmesi ve iletilmesini
sağlar.
·
Internetworking,
error handling (hata işleme), congestion
control ve packet sequencing (paket
sıralama) bu katmanda çalışır.
·
Router* bu katmanda çalışır.
·
TCP/IP, IPX, AppleTalk gibi farklı ağ protokolleri bu
katmanda çalışır.
Router: internetteki trafik yönlendirme işlevini
gerçekleştiren, bilgisayar networkleri arasındaki veri paketlerini ileten ağ
aygıtıdır.
Transport
Layer
Taşıma katmanı üst katmanlardan gelen veriyi ağ paketi
boyutunda parçalara böler.
·
Taşıma katmanı alt katmanlar (Transport Set) ve üst katmanlar (Application
Set) arasında geçit görevini üstlenir.
·
Bu katmanda veriler kesim (segment) halinde taşınır.
·
Üst katmanlara taşıma servisi sağlamasınını yanında ayrıca ağın servis
kalitesini ( Quality pf Service) artırır.
·
Verinin uçtan uca iletimini sağlar, zamanında ulaşıp ulaşmadığını kontrol
eder.
·
SPX, TCP, UDP gibi protokoller bu katmadan çalışır.
Session Layer
Oturum katmanı
bir bilgisayar birden fazla bilgisayarla aynı anda iletişim içinde olduğunda,
gerektiğinde doğru bilgisayarla konuşabilmesini sağlar.
Bu, sunum katmanına yollanacak
veriler farklı oturumlarla birbirinden ayrılarak yapılır.
Örneğin A bilgisayarı B üzerideki yazıcıya yazdırıken, C
bilgisayarı B üzerindeki diske erişiyorsa, B hem A ile olan, hem de C ile olan
iletişimini aynı anda sürdürmek zorundadır.
·
Oturum ve bağlantı koordinasyonu ile ilgilenir.
·
Uygulamalar arasındaki bağlantıların kurulması, yönetimi
ve sonlandırılmasından sorumludur.
·
NetBIOS ve Sockets gibi protokoller farklı
bilgisayarlarla aynı anda olan bağlantıları yönetme imkanı sağlarlar.
Presentation
Layer
Bu katmanın en önemli görevi gönderilecek olan verinin
diğer bilgisayara anlaşılacak şekilde çevrilmesidir.
·
Sizin ekranınıza gelecek olan veriden sorumludur.
·
Datayı Encryption and
decryption edilmesi bu katmadan gerçekleşir
·
GIF, JPEG, TIFF, EBCDIC, ASCII vb. bu katmanda çalışır.
Bu katman çoğunlkla network ile ilgili olmamakla
birlikte kastedilen şey aynı file’ı okuyabilen programlar kullanmaktır.
Application
Layer
Uygulama katmanı, kullanıcıya en yakın olan katmandır.
Bizler bu katmanda çeşitli software’ler kullanarak (Chrome, Firefox, Skype vb.)
verilerilerini oluşturular şuan bu yazıyı okudğunuzda ve sayfa içindeki her
hareketiniz burada oluşuyor.
·
End user ile uygulamalar arasındaki süreçleri destekler diyebiliriz.
·
Dosya aktarımları, mail ve diğer network yazılımı hizmetleri için uygulama
hizmetinden sorumludur.
·
FTP, HTTP, Telnet gibi protokoller burada çalışır.
OSI kavramsal
bir modeldir ne OSI yazılımı nede OSI donanımı diye birşey göremezsiniz. Ancak
yazılım ve donanım üreticileri bu modelin tanımlandığı kurallar çevresinde
üretim yaparlar ve bu sayede ürünler birbiri ile uyumlu olur.
Yorumlar
Yorum Gönder